नेपालको गतिशील वित्तीय परिदृश्यमा, आफ्नो वित्तीय वृद्धि र स्थिरतालाई अनुकूलन गर्न चाहने व्यक्तिहरूका लागि डिपोजिट खाता महत्त्वपूर्ण छ। चाहे भविष्यको लागि बचत होस्, रिटायरमेन्टको /सेवानिवृत्तिको योजना होस्, वा सम्पत्ति निर्माण गर्ने होस्, डिपोजिट खाता प्रत्येक व्यक्तिको आफ्नो वित्तीय आकांक्षाहरू प्राप्त गर्नको लागि एउटा भरपर्दो र उत्तम समाधान हो। नेपालमा, डिपोजिट खाताहरू विभिन्न प्रकारका छन्, जुन प्रत्येक व्यक्ति वा संस्थाका विभिन्न वित्तीय आवश्यकताहरू र प्राथमिकताहरू पूरा गर्नका लागि बनाइन्छन्।
आउनुहोस् नेपालमा बैंकले तपाईंको विशेष आवश्यकताहरू पूरा गर्न विभिन्न डिपोजिट /निक्षेप खाताहरू प्रदान गर्ने निम्न डिपोजिट खाताहरु बारे बुझौं:
बचत खाताहरू तपाईंको दैनिक आर्थिक साथी जस्तै हो। यसले तपाईंको नगद प्रवाह व्यवस्थापन गर्न, आपतकालीन कोष निर्माण गर्न, र न्यून स्तरमा ब्याज कमाउनको लागि पनि मद्दत गर्दछ। यद्यपि, बचत खातामा सामान्यतया अन्य खाता भन्दा कम ब्याजदर हुन्छ तर यसले तपाईंको पैसामा सजिलो पहुँच प्रस्ताव गर्दछ।
अझ सामान्य गरि बुझ्ने हो भने एउटा साधाहरण व्यक्तिले खाता खोल्दा प्रदान गरिने पहिलो खाता नै सामान्य बचत खाता हो। बचत खाता विभिन्न प्रकारका हुन्छन् जस्तै सामान्य बचत, रेमिट्यान्स बचत, महिला बचत, बालबालिका बचत, जेष्ठ नागरिक बचत, सिद्धार्थ प्लेटिनम बचत खाता, सिद्धार्थ जीवन सुरक्षा बचत खाता, आदि यसका उदाहरण हुन्।
बैंक तथा वित्तिय संस्थाले आफ्ना कर्पोरेट क्लाइन्टहरूका लागि विशेष चालू /चल्ती डिपोजिट खाताहरू उपलब्ध गराउँछ। चालू डिपोजिट खाताले डिपोजिट/जम्मा र निकासी प्रतिबन्धहरूबाट मुक्त गर्दछ।
सरल शब्दमा भन्नुपर्दा, चल्ती डिपोजिट खातालाई गैर-ब्याज-वाहक(ब्याज प्रदान नगर्ने) खाताको रूपमा चिनिन्छ जसमा क्लाइन्टहरूले आफुलाई आवश्यक परेको खण्डमा जति पटकको लागि पनि रकम डिपोजिट गर्न सक्छन्। साथै, आफ्नो सुविधा अनुसार रकम कुनै पनि समयमा ट्रान्सफर वा झिक्न सकिन्छ। चल्ती डिपोजिट खाताको मुख्य उद्देश्य क्लाइन्टहरूलाई प्रभावकारी रूपमा आफ्नो लेनदेन गर्न अनुमति दिनु हो। उदाहरणको लागि सिद्धार्थ चल्ती डिपोजिट खाता।
फिक्स्ड डिपोजिट खाता तपाईंले निश्चित अवधि (सामान्यतया ३ महिनादेखि धेरै वर्षसम्म) को लागि खोल्न सक्नुहुन्छ र ब्याजदर पनि उच्च प्राप्त गर्नुको साथै डिपोजिटको समय समाप्तपछि साँवा र ब्याज एकै साथ निकाल्न सक्नुहुनेछ। फिक्स्ड डिपोजिटलाई सुरक्षित र भरपर्दो लगानीको रूपमा लिइन्छ। त्यसैले तपाईंपनि पैसा सुरक्षित राख्न र भविष्यमा रकम व्यवस्थापन वा स्थिर भविष्य निर्माण गर्नको लागि फिक्स्ड डिपोजिटको विकल्प रोज्न सक्नुहुन्छ।
यद्यपि, तपाईंले तोकिएको समयावधिको लागि एकपल्ट रकम जम्मा गरेपछि परिपक्वता मिति भन्दा पहिले तपाईंको पैसामा सजिलो पहुँच हुँदैन। अर्थात्, तोकिएको समयावधिको अगाडी पैसा निकाल्न जरिवाना तिर्न पर्ने हुन्छ।रेमिट्यान्स मुद्दती खाता, समृद्धि निक्षेप योजना, सिद्धार्थ मुद्दती खाता, आदि यसका उदाहरण हुन्।
रिकरिंग डिपोजिट बैंकहरुले संचालनमा ल्याएको विशेष खाता योजना हो जस अन्तर्गत नियमित आम्दानी भएका व्यक्तिहरुले मासिक रुपमा रकम जम्मा गर्न सक्छन् I यो मुद्दती निक्षेप जस्तै सुरक्षित लगानी गर्नेहरुको लागि एउटा उत्तम उपकरण हो जसले व्यक्तिहरूलाई नियमित जम्मा गर्न र लगानीमा सभ्य प्रतिफल कमाउनुको साथै सहजता प्रदान गर्दछ।
सामान्य अर्थमा भन्नु पर्दा रिकरिङ्ग निक्षेप एउटा बचत र संचयी(क्युमुलेटिव) लगानी हो।
उत्कृष्ट डिपोजिट खाता छनोट गर्दा विचार गर्नु पर्ने केहि प्रमुख कारकहरू यस्ता छन्:
तपाईंको वित्तीय आवश्यकता: सर्वप्रथम तपाईंको योजना के छ ? तपाईं छोटो अवधिको खर्च वा दीर्घकालीन सपनाको लागि बचत गर्दै हुनुहुन्छ? बचत खाताहरू छोटो-अवधि आवश्यकताहरूको लागि उत्तम हुन्छ, भने फिक्स्ड डिपोजिट दीर्घकालीन आकांक्षा र लक्ष्यहरूको लागि ठूलो रकम जम्मा गर्न उपयुक्त हुन सक्छ।
ब्याजदर: सरल बैंकिङ सेवाको वित्तिय उपकरणहरू प्रयोग गरी विभिन्न बैंकहरूले प्रस्ताव गरेका दरहरू तुलना गर्नुहोस्। ब्याजदरले तपाईंको समग्र बचत परिणाममा महत्त्वपूर्ण भूमिका खेल्छ। याद गर्नुहोस्, उच्च ब्याजदरहरू हुने डिपोजिट प्राय: पहुँचमा सर्तहरूका साथ आउँछन् जस्तै फिक्स्ड डिपोजिट।
न्यूनतम शुल्क: केही डिपोजिट खाताहरूको सेवा, सुविधाको फाइदा लिन खाताहरूमा नयूनतम शुल्क कायम राख्नु पर्ने आवश्यक हुन्छ।
पहुँचयोग्यता: तपाईंलाई आफ्नो रकम दैनिक लेनदेनको लागि कत्तिको चाहिन्छ ? डिपोजिट बारम्बार गर्नुपर्ने र आफ्नो नगद सजिलो पहुँचमा होस् भन्ने चाहनुहुन्छ भने बचत खाताहरूले सजिलो पहुँच प्रदान गर्दछ जबकि फिक्स्ड डिपोजिटहरूले तोकिएको अवधि भन्दा अन्य समयमा पहुँचमा प्रतिबन्ध गर्दछ।
हामी तपाईंलाई जानकारी दिने मात्र भन्दा पनि - हामी तपाईंलाई सशक्त गर्नेछौं! निम्न कारणले सरल बैंकिङ सेवाले तपाईंलाई उत्तम डिपोजिट /निक्षेप खाता छनोट गर्न मद्दत गर्छ:
विश्वसनीय तुलना संगै सशक्तिकरण: SBS ले तपाईंलाई सूचित निर्णय गर्न, वित्तिय उपकरणहरूको प्रयोग गर्न, तपाईंको आवश्यकताहरु अनुरुप डिपोजिट सुरक्षित राख्ने सबैभन्दा राम्रो ब्याजदर प्रदान गर्ने विकल्प छनोट गर्नको साथै कमाएको पैसाको सहि सदुपयोग र उचित व्यवस्थापन गर्न सक्षम बनाउँछ।
वित्तीय साक्षरता स्रोतहरू: हामी तपाईंलाई विभिन्न निक्षेप खाताहरू र सेवाहरूको बारेमा शिक्षित गर्न सम्बन्धित सम्पूर्ण जानकारीहरु ब्लगहरू र स्रोतहरू मार्फत प्रदान गर्नेछौं। यसले तपाईंलाई डिपोजिट बारे सही प्रश्नहरू सोध्न र यसमा संलग्न जोखिमहरू र फाइदाहरू बुझ्न सक्षम बनाउँछ।
अनुभवी र दक्ष टिमबाट मार्गदर्शन : यदि तपाईं डिपोजिट, वा कुनै बैंकिङ्ग सेवासंग सम्बन्धित कारोबार गर्दै हुनहुन्छ भने एउटा वित्तीय सल्लाहकार रुपमा सरल बैंकिङ्ग सेवाले तपाईंको विशेष आवश्यकता र जोखिम बहन गर्न सक्ने क्षमताको आधारमा व्यक्तिगत योजनाको साथै व्यक्तिगत सपोर्ट र सुझाव दिनेछ।
फाइनान्सियल टूल र क्यालकुलेटर : वित्तिय योजना गरि बचतको योजनाहरू बनाउँदा रिकरिङ्ग निक्षेप (RD) क्यालकुलेटर, मुद्दती निक्षेप क्यालकुलेटर आदि प्रयोग गरि तुलना र छनोट गर्न सक्नु हुन्छ। साथै निक्षेपबाट कति ब्याज कमाउन सक्नुहुन्छ भनेर सजिलै क्यालकुलेट (हिसाब) गर्न सक्नुहुन्छ।
अन्तमा, उत्तम डिपोजिट खाता तपाईंको व्यक्तिगत आवश्यकता र लक्ष्यहरूमा निर्भर गर्दछ। तपाईं आफ्नो डिपोजिटले के प्राप्त गर्न चाहानुहुन्छ विचार गर्नुहोस्। त्यी लक्ष्यहरुसंग सबैभन्दा राम्रो मिल्दोजुल्दो र उपयुक्त डिपोजिट खाता छनोट गर्नुहोस् किनकि पैसा बचतको महत्त्वलाई हरेक व्यक्तिले बुझ्न जरुरी छ। यसले तपाईंलाई आर्थिक संकटमा वा आपतकालीन समयमा आफुमाथी आइपर्ने आर्थिक झट्का सहन बल प्रदान गर्दछ।
